FİLİZ’İN PENCERESİNDEN FİLİZ BAHÇIVAN OSMANLI'DA RAMAZAN KÜLTÜRÜ

Yazı Detayı

19 Nisan 2021 - Pazartesi 00:00

Bu yazı 515 kez okundu

OSMANLI'DA RAMAZAN KÜLTÜRÜ

FİLİZ’İN PENCERESİNDEN FİLİZ BAHÇIVAN

oz.turkhayathaber@gmail.com

Evlerde hazırlıklar yapıldı, güllaç yaprakları market raflarında, sıcacık pideler fırınların tezgahlarında

yerini aldı, on bir ayın sultanı geldi çattı. Ancak ne yazık ki, tüm dünya yı ve tabii ülkemizi de etkisi altına

alan COVID 19 geçtiğimiz Ramazan da olduğu gibi bu yıl da Ramazan ayını buruk bir şekilde karşılamak

zorunda kaldık. Toplu iftarların, aile buluşmalarının olmadığı bir Ramazan.

Neyse buna da şükür deyip, gelelim yazımızın konusuna.

Bugün sizlere eski ramazanlardan söz etmek istiyorum. Okudukça zamanımızla çok farklı olduğunu

göreceksiniz. Ben çok sevdim. Sizin de hoşunuza gideceğine eminim.

Öyle çok samimi buldum ki. Bir kere çok insancıl, daha duygusal ve daha güzel. Gösterişten uzak, yalın

ve sade.

Osmanlı Ramazan ayını diğer Müslüman ülkelerden farklı yaşamış, kendine has bir hayat tarzı haline

getirmiştir. Bu özel ayın ihtişamını en muazzam şekilde başta İstanbul olmak üzere Anadolu'nun her kesimi

mübarek Ramazan ayını olması gerektiği gibi yaşamıştır. Gelenek haline getirdiği dini ve sosyal merasimleri

toplumun Ramazan ayına has kültürünü oluşturmuştur.

Ramazan ayı boyunca toplumsal hayatın ritmi hızlanır, bayramda da aynı canlılık devam etmiştir.

Kardeşlik, yardımlaşma, misafirperverlik, dayanışma, yoksulları doyurma, fakiri incitmeden sevindirme

Ramazan'ın en güzel yönüydü.

İşte Osmanlı da Ramazan gelenekleri:

-- Ramazan ayını kadılar belirlerdi.

Osmanlı döneminde Ramazan ayının ne zaman geleceği önceden belli olmazdı. Bu görev ise kadılara

düşüyordu. Ramazan ayının gelmesi, ayın doğuşuna bağlıydı. Kadılar ayın doğuşunu takip ediyor ve

yüksek tepelere çıkarak Ramazan ayının gelişini haber veriyordu. Böylelikle Ramazan ayı'nın başlangıcı

belli oluyordu.

--- ZİMEM DEFTERİ

Ramazan ayında varlıklı zengin kimseler esnaf dükkanlarına girerek Zimem namı diğer veresiye defterini

isterlerdi. Defterin baştan, sondan ve ortadan rastgele sayfalarını açar ve "Silin borçlarını, Allah kabul etsin"

diyerek sevap işlerlerdi. Ne borç sahibi ne de kimin kapattığı belli olmazdı.

Böylece iyilik gizli kalmış olurdu.

--HUZUR DERSLERİ

Ramazan'ın ilk 10 veya 8.gününde yapılan bu dersler şeyhülislam tarafından ulemadan belli sayıda

seçilerek günlere paylaştırılır ve en liyakatli alimin bir ayeti tefsir etmesiyle gerçekleştirilirdi. Bu olay

gerçekleştirilirken padişah bile olsa cemaat ile birlikte diz çökerek derslere katılırdı.

--YAZ TATİLLERİ

Osmanlı döneminde 3 aylık yaz tatilleri İslam dininde mübarek sayılan 3 aylara göre ayarlanırdı.

Bu tatillerde seçilmiş medrese talebeleri hem kendi bilgilerini pekiştirmek, hem de dini konularda halkı

aydınlatmak için devletin farklı bölgelerine giderlerdi. Osmanlı'da bu olaya cerre çıkmak denilirdi.

-- NARH DEFTERİ

Osmanlı'da Ramazan ayının yaklaşmasından dolayı gerek ekmek, gerekse eşya fiyatlarının inip

çıkmaması konusunda devlet tarafından sabit fiyatlar belirleniyordu. Bu fiyatların da kayda geçtiği deftere

Narh defteri deniliyordu. Özellikle bu defterdeki fiyatlar fakir aileler düşünülerek "düşük" tutuluyordu.

-- DİŞ KİRASI

Osmanlı döneminde zengin köşk veya konaklara davet edilen misafirlerin yanında fakir halk içinde

sofralar hazırlanır ve de tanrı misafiri denilen davetsiz misafirler geri çevrilmeden yemeklere buyur edilirdi.

Fakir kişilere konak sahibinin cömertliğine göre altın veya gümüş akçeler kadife keseler içinde hediye

edilirdi. Buna diş kirası denilirdi. Bunun amacı ise konak sahibinin fakir kişinin duasını alarak sevap kazanmaktı.

TEMBİHNAMELER YAYINLANIRDI

Osmanlı döneminde Ramazan ayına Müslümanlar gibi gayrimüslimler de değer verirdi. Ramazan ayının

gelmesiyle birlikte Osmanlı Devleti, halkının mübarek ay içinde nasıl davranması gerektiğini belirten bir

tembihname yayınlanırdı.

Tembihnamelerde: Müslümanların beş vakit namazı camide cemaatle birlikte kılması mazereti olmayan

tüm Müslümanların oruç tutmaları gerektiği belirtilerdi. Gayri Müslimlerin gündüzleri açık alanlarda yemek

yememeleri, su sigara içmeleri tembihane doğrultusunda yasaklanırdı.

VAZGEÇİLMEZ RAMAZAN EĞLENCELERİ

Ramazan ayı genel olarak resmi bir festival gibi geçiyordu. İnsan gece yaşarken, gündüzleri dinleniyordu.

Sahur vaktine kadar Karagöz, meddah, ortaoyunu gibi programlar yapılıyor, yetenekli insanlar hünerlerini

sergiliyordu. Sahura doğru ortaya çıkan davul ve mani geleneği Ramazan boyunca devam ediyordu.

ÇOCUKLARDA ORUÇ

İlk defa oruç tutacak çocuklara hediyeler verilirdi. Tam gün oruç tutamayacak çocuklara öğle vakti oruçları

açtırılır ve buna "Tekne Orucu" denilirdi.

Rahmet ve umut ayı Ramazanımız, en aciz günlerimizde bütün ümmetimize, bütün insanlığa umut olsun,

umut aşılasın. Hepimize Rahmet Olsun.

Hayırlı Ramazanlar diliyorum.

Etiketler: OSMANLI'DA, RAMAZAN, KÜLTÜRÜ, ,

Yorumlar

Adınız	:
Yorumunuz	:
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. Ayrıca suç teşkil edecek hakaret içerikli yorumlar hakkında muhatapları tarafından dava açılabilmektedir.