Mustafa Şentop, Anayasa Mahkemesi'nin Can Atalay kararının

uygulanması gerektiğini belirtti.

Mustafa Şentop, Türkiye'nin terörle mücadelesinde PKK'nın fiilen

bittiğini ancak terörün tamamen sona ermesini istediklerini ifade etti.

Mustafa Şentop, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın anayasal

imkanla yeniden aday olabileceğini ve iki dönem kuralını kaldırmaya

gerek olmadığını söyledi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin önceki başkanı ve hukukçu Prof. Dr.

Mustafa Şentop, Türkiye Basın Federasyonu (TÜBAF) tarafından

düzenlenen 'Anadolu Sohbetleri' Programı kapsamında gazetecilerle

bir araya geldi. Mustafa Şentop, Türkiye'nin terörle mücadelesi, olası

eve dönüş / topluma kazandırma" düzenlemesi, yeni anayasa tartışmaları,

Can Atalay kararı ve Suriye'deki gelişmeler üzerine geniş kapsamlı

açıklamalarda bulundu.

Terör örgütü PKK'nın uzun süre önce fiilen bittiğini belirten Şentop,

"Sadece terör örgütünün varlığının sona ermesi yeterli değil, terörün

sona ermesini istiyoruz. Terör örgütlerinin Türkiye için bir tehdit

oluşturmaktan çıkmasını istiyoruz. Bu bakımdan Türkiye'de bitmesi

ama hemen sınır ötesinde risk oluşturmaya devam etmesi müsaade

edilecek bir şey değil" ifadesini kullandı.

Terör örgütü mensuplarının affına yönelik bir soruya Şentop, "Bu

teknik bir mesele. Bütün bir tabloyu görüp kaç kişi var, bunların işlediği

suçlar nasıl nitelendirilir buna bakılması lazım. İndirimin ötesinde bir daha

benzer suçları işlememek adına bir süre tanıyarak, örneğin 5 yıl içinde

suçları işlememe durumunda bir cezasızlık hali olabilir," yanıtını verdi.

Mustafa Şentop, Suriye'nin kuzeyindeki terör örgütü SDG/PKK

unsurlarına ilişkin soru üzerine, "Türkiye'nin talebi Suriye'de öncelikle

üniter bir yapının olması, farklı kesimlerin oradaki yapı içerisinde yer

almasıdır. İkincisi, bölgede PKK'nın farklı isimler aldığı yapılanmaların

yabancı unsurlardan arındırılmasıdır." diye konuştu.

"TERÖRSÜZ TÜRKİYE HEDEFİNDE HERKES MUTABIK"

Şentop, "Terörsüz Türkiye" süreciyle ilgili soruya "Mesele sadece devletin

kurumları ve güvenlik güçleri ile bir terör örgütü arasında değildir. Bu

konunun sürdürülebilir ve tam manasıyla çözülebilmesi için toplumun

diğer kesimleri tarafından da kabul edilmesi lazım. Sahada bazı

tedirginliklerin olduğunu görüyoruz. Daha önce yaşanmış bazı

tecrübeler var. Ama "Terörsüz Türkiye" hedefinde herkes mutabık"

cevabını verdi.

"İKİ DÖNEM KURALINI KALDIRMA GİBİ BİR ŞEYE İHTİYAÇ YOK"

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın seçimlerde yeniden

cumhurbaşkanı adayı olup olmayacağına ilişkin soru üzerine Şentop,

şunları kaydetti: "Sayın Cumhurbaşkanımızın önümüzdeki seçimlerde

tekrar aday olabilmesi için anayasada bir imkan var. Yani 'bu yol kapalıdır'

denemez. Anayasada buna imkan veren bir düzenleme var. Türkiye Büyük

Millet Meclisi tarafından seçimlerin yenilenmesi kararı verildiği takdirde,

Sayın Cumhurbaşkanımız tekrar aday olabilir. Dolayısıyla anayasayı

değiştirme, iki dönem kuralını kaldırma gibi bir şeye ihtiyaç yok. TBMM

tarafından seçimlerin yenilenmesi kararı alındığı takdirde Sayın

Cumhurbaşkanımız tekrar aday olabilir.Dolayısıyla bunun için anayasayı

değiştirme, iki dönemi kaldırma gibi bir şeye ihtiyaç yok. Bunun böyle bir

yolu var.

"BU BİR NAS DEĞİL, DEĞİŞTİRİLEBİLİR"

Bazı ülkelerde arka arkaya iki dönem sınırlaması var. Bir dönem ara

verdikten sonra bir daha devam etme gibi. Dolayısıyla bu bir nas değil.

Değiştirilebilir, konuşulabilir. Ama tabii bunun için bir anayasa değişikliği

gerekiyor. Belli bir mutabakat sağlanması gerekiyor. 360 üzeri ama 400'ün

altı olursa referandum gerekiyor. Mecburi, zaruri referandum. 400'ün

üzerinde olduğu takdirde referandumsuz olma imkanı, ihtimali var. Ama

tek yolu bu değil. TBMM tarafından da seçimlerin yenilenmesi kararı alındığı

takdirde, Sayın Cumhurbaşkanım zaten olabilir."

CAN ATALAY KARARI

Şentop, Can Atalay'ın milletvekilliği ile ilgili Anayasa Mahkemesi kararlarına

ilişkin soruya verdiği yanıtta, bireysel başvuru kararlarının bağlayıcı

olduğunu vurguladı. Şentop, Anayasa Mahkemesi'nin ihlali tespit ettiği

durumlarda, hak ihlalinin nasıl giderileceğini de kararda belirlediğini

belirterek, geçmişte benzer örnekler yaşandığını hatırlattı. Bu bağlamda

Enis Berberoğlu ve HDP'li Gergerlioğlu'nun dosyalarını örnek gösteren

Şentop, bazı düzenlemelerin bekletilmesinin gerekçesinin, o dönemde

kanun değişikliklerinin dosyalara uygulanabilirliğinin tartışmalı olması

olduğunu ifade etti. Şentop, bu beklemenin haklı ve gerekçeli bir süreç

olduğunu belirterek, Anayasa Mahkemesi kararlarının uygulanmasının

hukuki ve demokratik sorumluluk açısından önem taşıdığını dile getirdi.

YENİ ANAYASA TARTIŞMALARI

Konuşmasının geniş bir bölümünü yeni anayasa tartışmalarına ayıran

eski Şentop, mevcut anayasanın özellikle bazı maddelerinde, yazıldığı

dönemin şartlarının belirleyici olduğunu ve bu nedenle bugün artık

toplumsal ihtiyaçlarla tam olarak örtüşmeyen zorlayıcı ve sınırlayıcı

hükümler bulunduğunu dile getirdi. 1982 Anayasası'nın, darbelerin

gölgesinde ve güvenlik merkezli bir anlayışla hazırlandığını hatırlatan

Şentop, bunun özellikle dil, vatandaşlık tanımı ve kimlik tartışmaları gibi

alanlarda metne sert refleksler olarak yansıdığını söyledi.

Şentop, anayasanın ilgili maddelerinin bugün hâlâ tartışma konusu

olmasının, Türkiye'de demokratikleşme sürecinin geldiği aşamaya

işaret ettiğini belirterek, anayasal düzenlemelerin artık daha özgürlükçü,

kapsayıcı ve güncel sosyolojik gerçekliği dikkate alan bir çerçeveye

oturtulmasının önemine vurgu yaptı. Bu bağlamda, anayasanın hem

devletin bütünlüğünü hem de vatandaşların kimliklerini zorlayıcı olmadan

tanıyan, toplumsal farklılıkları çatıştırmak yerine buluşturan bir anlayışla

yeniden ele alınabileceğini ifade etti.

"KAPSAYICI VE BİRLEŞTİRİCİ BİR YAKLAŞIM BENİMSENMELİ"

Özellikle dil meselesi üzerinden yürüyen tartışmaları değerlendiren Şentop,

mevcut anayasanın 42'nci maddesinde yer alan "hiçbir dil Türk vatandaşlarına

ana dil olarak öğretilemez" ifadesinin tarihsel bağlamı dikkate alındığında

dönemsel kaygıları yansıttığını; ancak bugün aynı kaygıların toplumsal

gerçeklik açısından geçerliliğini büyük ölçüde yitirdiğini söyledi.

Vatandaşlık tanımıyla ilgili tartışmalara da değinen Şentop, anayasal

metinlerde kültürel kimliklerin açıkça sıralanması ya da "kurucu unsur"

biçiminde bir hiyerarşi yapılmasının, anayasanın işleviyle uyumlu olmadığını

dile getirdi. Anayasaların toplumsal birlik ve ortak tarih inşası için değil,

hukukî düzeni belirlemek ve temel hak–özgürlükleri güvence altına almak

için yazıldığını belirten Şentop, Türkiye'de bazı kesimlerin yeni anayasadan

kimliklerini metin içinde ayrıcalıklı bir statüyle tanımlamasını beklemesinin

gerçekçi bir yaklaşım olmadığını ifade etti.

Şentop, Türkiye'de ortak hayatın ve toplumsal dayanışmanın, anayasal

metinlerde geçen kelimelerle değil; tarih boyunca birlikte yaşama kültürü,

ortak fedakârlık ve karşılıklı saygı üzerinden şekillendiğini söyledi. Bu

nedenle yeni anayasanın, kimlikler arasında ayrım yapan veya herhangi

bir gruba "kurucu unsur" sıfatı atayan bir dil yerine, tüm vatandaşları eşit

kabul eden, kapsayıcı ve birleştirici bir yaklaşımı benimsemesi gerektiğini

vurguladı.

ANADİL VE EĞİTİM TARTIŞMASI

Anayasanın 42. maddesindeki "hiçbir dil Türk vatandaşlarına ana dil olarak

öğretilemez" hükmünün, o dönemin güvenlik refleksleriyle yazıldığını

söyleyen Şentop, "Aynı hüküm içinde 'öğretilebilir ama öğretilemez' gibi

çelişkili ifadeler var. Bugün zaten farklı diller öğretiliyor. Bu, anayasal

olarak da mümkündür" değerlendirmesinde bulundu.

EŞİTLİK İLKESİ UYARISI

Şentop, PKK ve FETÖ gibi farklı örgütler için benzer yasal maddelerin

uygulanmasının, olası bir düzenlemenin anayasal eşitlik ilkesi açısından

risk taşıyabileceğine dikkat çekti. Düzenlemenin çok detaylı, kapsayıcı

ve aynı zamanda sınırlayıcı şekilde hazırlanması gerektiğini vurgulayan

Şentop, aksi takdirde "diğer örgütler için de aynı kapsama girme

taleplerinin doğabileceğini" belirtti.

Bu nedenle sürecin teknik olarak hata kaldırmadığını ifade eden Şentop,

yasanın en küçük bir belirsizliğinin ileride farklı yorumlara ve hukuki

boşluklara yol açabileceğini; bu yüzden hazırlık aşamasında hukuki

uzmanlık, güvenlik birimlerinin verileri ve toplumsal hassasiyetlerin bir

arada değerlendirilmesi gerektiğini söyledi.