Anayasa Mahkemesi, bir kişinin trafik cezasına itirazında adil

yargılanma hakkı kapsamındaki silahların eşitliği ve çelişmeli

yargılama ilkelerinin ihlal edildiğine hükmetti.

Mahkeme, başvurucunun olay anında aracı kullanmadığına dair

iddialarını ve delil taleplerini değerlendirmeyerek, kamu görevlilerince

düzenlenen tutanağa üstünlük tanıdı.

Karar, yeniden yargılama yapılmak üzere Denizli 1. Sulh Ceza

Hakimliğine gönderildi.

Denizli'de trafik kurallarını ihlal gerekçesiyle toplam 5 bin 489 TL idari

para cezası uygulanan bir kişi, alkolmetreye üflemeyi reddettiği

iddiasıyla de iki yıl süreyle ehliyetinin geçici olarak alınması işlemiyle

karşı karşıya kaldı.

İTİRAZI REDDEDİLİNCE AYM'YE BAŞVURDU

Olay sırasında "aracı kendisinin kullanmadığını, polis denetiminden

kaçan sürücünün başkası olduğunu, kendisinin aracın arka koltuğunda

oturduğunu" öne süren kişi, "MOBESE kayıtlarının incelenmesini ve

tanıkların dinlenmesini" isteyerek cezaya itiraz etti. Taleplerinin dikkate

alınmadığını ifade ederek cezaların iptalini isteyen başvurucunun itirazı,

Denizli 1. Sulh Ceza Hakimliği'nce reddedildi. Ret kararına yaptığı itiraz da

Denizli 2. Sulh Ceza Hakimliği tarafından kabul edilmeyen kişi, AYM'ye

bireysel başvuruda bulundu.

TRAFİK CEZASI YARGILAMASINDA "SİLAHLARIN

EŞİTLİĞİ" İHLAL EDİLDİ

AYM, başvurucunun, adil yargılanma hakkı kapsamındaki "silahların

eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkeleri"nin ihlal edildiğine hükmetti,

kararı, yeniden yargılama yapılmak üzere Denizli 1. Sulh Ceza

Hakimliğine gönderdi. Yüksek Mahkemenin gerekçeli kararında,

başvurucunun ileri sürdüğü iddiaların ve delil taleplerinin mahkeme

tarafından dikkate alınmaması eleştirildi. Mahkemeden, başvurucunun

iddia ve itirazlarını dikkate alması, bunları ilgili ve yeterli gerekçe ile

karşılaması, bu iddialara da yeterli ölçüde şans tanıdığını ortaya

koymasının beklendiği vurgulanan gerekçede, "Suç isnadına ilişkin bir

yargılamada karinenin adil yargılama hakkını ihlal etmemesi için

karineyle kişinin otomatik olarak suçlu ilan edilmemesi, bu bağlamda

karinenin aksinin ispat edilebilir nitelikte olması ve başvurucunun

karinenin aksini ispatlama gayesiyle yaptığı açıklama ve sunduğu

delillerin mahkeme tarafından titizlikle ele alındığının gösterilmiş

olması gerekir" denildi.

"KAMU GÖREVLİLERİNCE DÜZENLENEN TUTANAĞIN

GERÇEKLİĞİ KARİNESİ AKSİ İSPAT EDİLEBİLİR NİTELİKTE"

Somut olayda hakimliğin, kolluk tarafından tutulan tutanağı dikkate

alarak başvurucunun idari yaptırıma konu kabahatleri işlediğinin

sabit olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği, karara

yapılan itirazın da reddedildiği hatırlatılarak, şunlar kaydedildi

: "Somut olayda başvurucuya isnat edilen eylem, sadece kolluk

görevlileri tarafından düzenlenen Olay Tutanağı'na dayanılarak

delillendirilmiştir. Hakimlik de itirazı reddederken, idare tarafından

sunulan olay sürecine ilişkin Olay Tutanağı ile başvurucunun

itirazlarının soyut nitelikte olduğuna, bu belgenin aksine yeterli ve

geçerli belge sunulamadığına vurgu yapmıştır.

Başvurucu ise olay anında 2918 sayılı Kanun uyarınca sürücü

konumunda olmadığına dair iddialar ileri sürmüş, itirazlarının

delillendirilmesi için kamera kayıtlarının getirtilmesini ve araçtaki

diğer kişilerin tanık sıfatıyla dinlenilmesini talep etmiştir. Kamu

görevlilerince düzenlenen tutanağın gerçekliği karinesi aksi ispat

edilebilir nitelikte olup, başvurucu olay anında otomobil kullanmadığına,

dolayısıyla anılan cezaların kanuni muhatabı olarak öngörülen sürücü

konumunda olmadığına dair argümanlar ileri sürmüştür. Başvurucunun

ileri sürdüğü iddiaların ve bu hususta ileri sürdüğü delillerin toplanması

taleplerinin, tutanağın içeriğinin gerçekliğine ve itibar edilebilirliğine

gölge düşürecek ve Hakimliğin açık yanıt vermesini gerektirecek

mahiyette olduğu değerlendirilmiştir. Bu koşullarda Hakimliğin olayın

gerçekleşme koşullarıyla ilgili olarak ortaya çıkan şüpheleri ortadan

kaldırmak için tutanak mümzilerini, varsa diğer olay tanıklarını dinlemesi,

temin edilebiliyorsa kamera kayıtlarını değerlendirmesi sonuca etkili

olacakken, Hakimliğin bu yönde bir adım atmadığı görülmüştür.

Sonuç olarak kamu görevlilerince düzenlenen tutanağın gerçekliği

karinesi aksi ispat edilebilir nitelikte olsa da başvurucunun bunun

aksini ispatlamak için ileri sürdüğü iddia ve itirazların Hakimlikçe

değerlendirmeye bile alınmaması sebebiyle somut olaydaki uygulanma

tarzı itibarıyla karinenin, başvurucuyu otomatik olarak kabahatli hale

getirdiği anlaşılmıştır.

"HAKİMLİĞİN KAMU GÖREVLİLERİNCE DÜZENLENEN

TUTANAĞA ÜSTÜNLÜK TANIYAN YAKLAŞIMI..."

Başvurucuya savunma imkanı tanınmış ise de Hakimliğin kamu

görevlilerince düzenlenen tutanağa üstünlük tanıyan yaklaşımı

başvurucunun savunma yapmasını anlamsız hale getirmiş ve

başvurucuyu kamu otoritesi karşısında dezavantajlı konuma

düşürmüştür. Bu durumda başvurucunun itirazının kamu görevlilerince

düzenlenen tutanakların gerçekliği karinesine dayalı olarak

değerlendirmeye alınmamasının -başvurucunun savunmalarının hiç

irdelenmediği gözetildiğinde- silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama

ilkelerini ihlal ettiği kanaatine varılmıştır. Açıklanan gerekçelerle

Anayasa'nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma

hakkı kapsamındaki silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkelerinin

ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir."