15 soru ve 15 cevap şöyle:

Soru 1- İsrail'in 7 Ekim 2023 saldırıları sonrasında İsrail ile ticaret devam ediyor mu?

Cevap: İsrail ile toplam ticaret 7 Ekim 2023 ile 2 Mayıs 2024 arasında yaklaşık yüzde 32

oranında azalmıştır. Bu dönemde Türkiye'nin İsrail'e ihracatı yüzde 30 azalış, İsrail'den

ithalatı ise yüzde 43,4 azalış kaydetmiştir. İsrail'e hiçbir savunma ürünü, askeri amaçlı

ürün ticareti ve eğitim işbirliği yapılmamıştır. 9 Nisan 2024 itibarıyla 54 ürün grubundaki

1019 ürünün İsrail'e ihracatı kısıtlanmıştır. İsrail'in ateşkese yanaşmaması, Birleşmiş

Milletler kararlarını dikkate almaması ve sivillere yardımları engellemesi karşısında,

2 Mayıs 2024'ten itibaren İsrail ile ithalat ve ihracat işlemleri tüm ürünleri kapsayacak

şekilde tamamen durdurulmuştur.

Soru 2- İsrail, Türkiye ile Serbest Ticaret Anlaşması'ndan faydalanıyor mu?

Cevap: İsrail ile ticaret tamamen durdurulduğundan dolayı anlaşma fiilen yürürlükte değildir.

Soru 3- Türkiye'den çıkan gemiler İsrail limanlarına yanaşıyor mu?

Cevap: Filistin devletinin kıyı kentleri İsrail tarafından işgal edilmiştir. Bu sebeple Türkiye'den

Filistin'e gönderilen malların yüzde 98'i İsrail kontrolündeki Hayfa ve Aşdod limanlarından

Filistin'e ulaştırılmak zorundadır. Filistin hükümeti ve Filistin Milli Ekonomi Bakanlığının

ikili resmi toplantıdaki ısrarlı talebi üzerine, Hayfa Limanı'ndaki İsrail tehlikesini göz

önünde bulundurarak, Filistin ile özgün ticaret mekanizması geliştirilmiştir. İthalatçının

ve varış destinasyonunun Filistin olmadığı, Filistin Milli Ekonomi Bakanlığı ve Ticaret

Bakanlığınca teyit edilmeyen hiçbir malın Türkiye'den çıkışına izin verilmemektedir.

Soru 4- Gemiler önce bölgedeki başka bir devlete, daha sonra İsrail'e gidiyor

veya gemiler başka ülkeye gideceğini beyan edip, seyrüsefer esnasında rota

değiştiriyor, Türkiye bu duruma karşı takip veya müdahalede bulunuyor mu?

Cevap: Türkiye deniz yetki alanı içinde olan gemilere müdahalede bulunmakta,

olabilecek suiistimalleri takip etmektedir.

Soru 5- Komşu ülkelere ihracat neden artıyor, yoksa bu ülkeler üzerinden

İsrail'e ürünler mi gidiyor?

Cevap: Artış ifade edilen ülkelerde olağan dışı bir durum yoktur, benzer artış seyri

diğer ülkelerde de görülmektedir.

Soru 6- Filistin'e kozmetik ürünler ya da çelik gidiyor mu, ülke savaş altında,

bu ürünler gerçekten gidiyor mu?

Cevap: Filistin'in 6 milyona yakın nüfusunun temizlik ürünleri ile inşaat malzemelerine

ihtiyacı vardır. Filistin ile dış ticaret işlemleri sadece Filistin Milli Ekonomi Bakanlığının

teyidi ve izniyle yapılmaktadır.

Soru 7- İsrail'e yük taşıyan gemilerin bilerek Türk limanlarına yanaşmasına ve

buradan aldığı yükü İsrail'e götürmesine izin veriliyor mu?

Cevap: İsrail limanlarından veya İsrail menşesi taşıyan, Türkiye-Filistin ikili ticaret

mekanizmasına dahil olmayan hiçbir yükün Türkiye limanlarına indirilmesine, limanlardan

İsrail'e gitmek üzere herhangi bir malın da yüklenmesine müsaade edilmemektedir.

Soru 8- Türkiye ile İsrail arasındaki ticaret halen devam ediyor mu, bu durum

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) raporlarında nasıl görünüyor?

Cevap: TÜİK verilerinde Mayıs 2024'ten itibaren İsrail'e herhangi bir ihracat veya

ithalat olmadığı görülmektedir.

Soru 9- İsrail resmi verilerine göre Türkiye ile ticaretin devam ettiği doğru mu?

Cevap: Türkiye'nin ticareti Filistin ile devam etmektedir. İsrail ile Filistin'in mevcut

protokolleri doğrultusunda gümrük işlemleri İsrail gümrük otoritelerince yapılmaktadır.

TÜİK rakamlarına itibar edilmelidir.

Soru 10- İsrail ile ticaret sona erdi, İsrail hükümetinin tepkisi oldu mu?

Cevap: İsrail birçok uluslararası platformda Türkiye'nin kararını hedef almıştır. Ticareti

yasaklama kararını İsrail Ekonomi Bakanı, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütüne

(OECD) şikayet etmiştir.

Soru 11- Türkiye üzerinden İsrail'e petrol gidiyor mu?

Cevap: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Ceyhan

üzerinden İsrail'e petrol sevkiyatı yapıldığı ve Türkiye'nin buna izin verdiği yönündeki

iddiaların tamamen asılsız olduğunu belirtmiştir.

Soru 12- İsrail ile ticaret durmuş olabilir ama Filistin'e olan ticarette çok yüksek

artış var. Savaşta olan bir ülkenin bu kadar ithalat yapması normal mi?

Cevap: Filistin, yaklaşık 6 milyonluk nüfusu ile zor şartlar altında olsa da dünyadan

birçok ürün tedarik etmektedir. Artış, ticareti durdurma kararından sonra, önceki

dönemle mukayesede oluşan baz etkisinden dolayı yüksek görünmektedir. Buna

rağmen ticaret geçmiş dönemin gerisindedir.

Soru 13- Türkiye, İsrail'e jet yakıtı gönderdi mi?

Cevap: Türkiye, İsrail'e hiçbir şekilde jet yakıtı göndermemiştir. Manipülatif şekilde

dolaşıma sokulan iddiaya konu yakıt, İsrail'in 7 Ekim 2023'ten sonra Gazze'ye yönelik

başlayan saldırılardan önce, Türkiye'ye turist getiren İsrail yolcu uçaklarına verilen

641 bin dolarlık dönüş yakıtından ibarettir.

Soru 14- Türkiye'den İsrail'e barut ve patlayıcı madde ihracatı yapıldı mı?

Cevap: Türkiye, 7 Ekim 2023'te başlayan katliamdan sonra değil, çok daha öncesinde

İsrail'e askeri amaçla kullanılabilecek herhangi bir ürün veya hizmetin satışına izin

vermemiştir. Ayrıca, savunma ürünleri ihracatı Milli Savunma Bakanlığının izni

alınmadan yapılamamaktadır.

Soru 15- İsrail, Filistin'e mal sevkiyatına izin vermiyor, ürünler Filistin'e nasıl

gidiyor?

Cevap: İsrail, üçüncü ülkelerin Filistin ile yaptığı ticareti yalnız Gazze özelinde,

savaş gerekçesiyle yasaklamıştır. Bugün itibarıyla, Batı Şeria'ya mal tedariki uluslararası

anlaşmalar altında mümkün olabilmektedir.